అమినోరియా అంటే ఏమిటి?
అమినోరియా అంటే రుతుస్రావడం లేదా పీరియడ్స్ లేకపోవడం. సాధారణ రుతు చక్రాలు సాధారణ ఆరోగ్యానికి ముఖ్యమైన సూచిక.
గర్భం, రుతువిరతి లేదా తల్లి పాలివ్వడం లాంటి సందర్భాలు కాకుండా మిగతా సమయాల్లో పీరియడ్స్ రాకపోవడం మరొక వైద్య పరిస్థితిని సూచిస్తాయి. అలాంటి పరిస్థితుల్లో వైద్యుడిని సంప్రదించడం చాలా ముఖ్యం.
అమినోరియా రకాలు
ప్రాథమిక అమినోరియా
ప్రైమరీ అమినోరియా అంటే 16 ఏళ్లలోపు రుతుక్రమం రాకపోవడం. ఇది చాలా అరుదు.
కారణాలు ఇవి కావొచ్చు
- పునరుత్పత్తి అవయవం లేకపోవడం లేదా పనిచేయకపోవడం
- రుతుస్రావడం ప్రారంభం కావడానికి అవసరమైన హార్మోన్లు లేకపోవడం
- టర్నర్ సిండ్రోమ్ వంటి జన్యుపరమైన లేదా క్రోమోజోమ్ అసాధారణ పరిస్థితులు
సెకండరీ అమినోరియా
మూడు నెలలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కాలం పాటు పీరియడ్స్ నిరంతరం ఆగిపోయినప్పుడు సెకండరీ అమినోరియా వస్తుంది. గర్భధారణ సమయంలో మరియు రుతువిరతి ముందు సమయంలో ఇది విలక్షణమైనది.
కారణాలు ఇవి కావొచ్చు
- అధిక శారీరక శ్రమ
- డిప్రెషన్ మరియు ఆందోళన
- అకాల మెనోపాజ్
- ఇంటెన్సివ్ అథ్లెటిక్ శిక్షణ
- గర్భనిరోధకాలు మరియు గర్భాశయ పరికరాలు(IUDలు)
- అనోరెక్సియా నెర్వోసా మరియు ఇతర తినే రుగ్మతలు వంటి తక్కువ శరీర బరువు మరియు పేలవమైన పోషణ
- యాంటీసైకోటిక్ మందులు
- పాలిసిస్టిక్ ఒవేరియన్ సిండ్రోమ్(PCOS)
- థైరాయిడ్ లేదా పిట్యూటరీ గ్రంధి సమస్యలు
అథ్లెటిక్ అమినోరియా
తీవ్రమైన వ్యాయామం ఈస్ట్రోజెన్ విడుదలను అదుపు చేసినప్పుడు అథ్లెటిక్ అమినోరియా సంభవిస్తుంది. ఫలితంగా పీరియడ్స్ ఆగిపోతాయి.
అమినోరియా యొక్క కారణాలు
అమినోరియా అనేక కారణాల వల్ల సంభవించవచ్చు. మరియు ఇది సాధారణంగా మరొక వైద్య సమస్య యొక్క లక్షణం. ఇది గర్భధారణ సమయంలో లేదా తల్లి పాలివ్వడం వంటి జీవితంలో ఒక సాధారణ సంఘటనగా జరగవచ్చు.
ఇది పాలిసిస్టిక్ ఓవరీ సిండ్రోమ్(PCOS) వంటి వైద్య పరిస్థితికి కూడా ఒక లక్షణం కావొచ్చు. వంధ్యత్వానికి సంబంధించిన ఆరోగ్య సమస్యలతో ముడిపడి ఉన్నందున అమినోరియాను అర్థం చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.
ప్రాథమిక అమినోరియా
16 సంవత్సరాల లోపు రుతుక్రమం లేకపోవడాన్ని ప్రాథమిక అమినోరియాగా నిర్వచించారు. ఈ క్రింది కారణాలను కలిగి ఉండవచ్చు.
- సాధారణంగా క్రోమోజోమ్ లేదా జన్యుపరమైన రుగ్మతల కారణంగా అండాశయాలు పనిచేయడం ఆగిపోవచ్చు.
- మెదడులోని పిట్యూటరీ లేదా హైపోథాలమస్‌తో సమస్యల కారణంగా ఉత్పన్నమయ్యే హార్మోన్ల అసమతుల్యత రుతుస్రావడం ప్రారంభాన్ని ఆలస్యం చేస్తుంది.
- విపరీతమైన శారీరక లేదా మానసిక ఒత్తిడి, తినే రుగ్మతలు, అధిక వ్యాయామం లేదా ఈ పరిస్థితుల కలయిక హైపోథాలమస్ లేదా పిట్యూటరీ గ్రంధి యొక్క సాధారణ పనితీరుకు ఆటంకం కలిగిస్తుంది. రుతుస్రావం ప్రారంభాన్ని ఆలస్యం చేస్తుంది.
- అప్పుడప్పుడు, శారీరక సమస్యలు, తప్పిపోయిన పునరుత్పత్తి అవయవాలు లేదా పునరుత్పత్తి వ్యవస్థలోని బ్లాక్‌తో సహా ప్రాథమిక అమినోరియాకు కూడా కారణం కావచ్చు.
సెకండరీ అమినోరియా
సెకండరీ అమినోరియా ఒక స్త్రీ వరుసగా మూడు పీరియడ్స్ దాటవేసినప్పుడు లేదా సాధారణ రుతుస్రావం తర్వాత ఆరు నెలల పాటు పీరియడ్స్ మిస్ అయినప్పుడు సంభవిస్తుంది.
ఇందుకు కొన్ని కారణాలు
- సెకండరీ అమినోరియా చాలా తరచుగా గర్భధారణ సమయంలో సహజంగా సంభవిస్తుంది.
- రుతువిరతి మరియు చనుబాలివ్వడం అనేది అమినోరియాకు రెండు ఇతర శారీరక కారకాలు
- కొన్ని హార్మోన్ల గర్భాశయ పరికరాలు(IUDలు), జనన నియంత్రణ మాత్రలు మరియు ఇంజెక్ట్ చేయగల గర్భనోరధకాల వల్ల అమినోరియా సంభవించవచ్చు. ఈ జనన నియంత్రణ పద్ధతుల్లో ఒక దానిని నిలిపివేసిన తర్వాత, రుతుచక్రం మళ్లీ ప్రారంభించడానికి మరియు క్రమంగా మారడానికి చాలా నెలలు పట్టవచ్చు.
- ఇతర ఔషధాల వల్ల కూడా అమినోరియా రావచ్చు
- హైపోథాలమిక్ అమినోరియా-గోనాడోట్రోపిన్-విడుదల చేసే హార్మోన్(GnRH) విడుదలైనప్పుడు ఈ రుగ్మత అభివృద్ధి చెందుతుంది. ఈ హార్మోన్ రుతు చక్రాన్ని ప్రారంభిస్తుంది మరియు శారీరక విధులను నియంత్రించే మెదడు అవయవమైన హైపోథాలమస్‌లో నెమ్మదిస్తుంది లేదా ఆగిపోతుంది.
- PCOS మరియు ఇతర స్త్రీ జననేంద్రియ సమస్యలు
- థైరాయిడ్ సమస్యలు
- పిట్యూటరీ కణితులు
అమినోరికా సంకేతాలు మరియు లక్షణాలు
అమినోరికా యొక్క ప్రధాన లక్షణం రుతుక్రమం తప్పిపోవడమే
స్త్రీకి కారణాన్ని బట్టి అదనపు సూచనలు లేదా లక్షణాలు కూడా ఉండవచ్చు
- తలనొప్పి
- జుట్టు రాలడం
- విపరీతమైన ముఖం వెంట్రుకలు
- రొమ్ముల నుంచి పాలు కారడం
- రొమ్ము అభివృద్ధి లేకపోవడం
- దృష్టిలో మార్పులు
పీరియడ్స్ సక్రమంగా లేకుంటే లేదా పీరియడ్స్ రాకపోయినా హెల్త్ కేర్ ప్రొఫెషనల్‌తో మాట్లాడటం చాలా అవసరం.
అమినోరియా యొక్క వ్యవధి
అమినోరియా యొక్క కారణాన్ని గుర్తించి చికిత్స చేసినప్పుడు, రుతుచక్రం తిరిగి ప్రారంభం అవుతుంది.
అతిగా శ్రమించడం, అధిక బరువు లేదా చాలా సన్నగా ఉండటం లేదా చాలా ఒత్తిడికి లోనవడం వంటి పీరియడ్స్ ను నిరోధించే సమస్యలను పరిష్కరించడం కొన్నిసార్లు చాలా అవసరం.
అమినోరియా అనేది గర్భనిరోధకం యొక్క మరొక దుష్ప్రభావం. ఇది హానికరం కాదు మరియు ఒక వ్యక్తి వాటిని ఉపయోగించడం ఆపేసిన మూడు నెలల తర్వాత సాధారణంగా కాలం మళ్లీ ప్రారంభం అవుతుంది.
అమినోరియా నిర్ధారణ
అమినోరియా యొక్క కారణాన్ని గుర్తించడానికి, వైద్యుడు వైద్య చరిత్రను అడగవచ్చు. మరియు వివిధ పరీక్షలను నిర్వహించవచ్చు.
- గర్భ పరీక్ష
- హార్మోన్ల స్థాయిని తనిఖీ చేయడానికి రక్త పరీక్షలు
- శారీరక పరీక్ష
- ఉదరం, పొత్తికడుపు, పునరుత్పత్తి అవయవాలు మరియు పుర్రె యొక్క స్కానింగ్(పిట్యూటరీ గ్రంధిని అంచనా వేయడానికి)
వైద్యుడు వైద్య చరిత్ర, ఆహారం మరియు వ్యాయామ దినచర్యలు మరియు రోగి తీసుకునే ఏవైనా మందులు లేదా సప్లిమెంట్లను చర్చించడం ద్వారా ప్రారంభిస్తాడు.
రోగి సాధారణ రుతుచక్రం గురించి కూడా పేర్కొనాల్సి ఉంటుంది. ఇది చివరి పీరియడ్ నుంచి ఎంతకాలం ఉంది? అనేది వెల్లడించాలి. అందువల్ల క్యాలెండర్ లేదా పీరియడ్ ట్రాకింగ్ మొబైల్ అప్లికేషన్‌ను ఉపయోగించి, మహిళలందరూ తమ చక్రాన్ని నిత్యం ట్రాక్ చేయడం చాలా ముఖ్యం.
ఏదైనా శారీరక లోపాలను నిర్ధారించడానికి పెల్విక్ పరీక్ష జరుగుతుంది. ప్రైమరీ అమినోరియాతో ఉన్న టీనేజ్‌లో పుట్టుక అసాధారణతలు అనుమానించబడినట్లయితే, పెల్విక్ అల్ట్రాసౌండ్‌ని నిర్వహించవచ్చు.
ఎస్ట్రాడియోల్, ఫోలికల్-స్టిమ్యులేటింగ్ హోర్మోన్(FSH), లూటినైజింగ్ హోర్మోన్(LH), థైరాయిడ్ హార్మోన్లు మరియు ఇతర వాటితో సహా గర్భధారణ పరీక్షలు మరియు హార్మోన్ స్థాయి పరీక్షలతో సహా రక్త పరీక్షలు చేయబడతాయి.
ఇతర పరీక్షలతో రోగనిర్ధారణ కష్టంగా మారినప్పుడు రోగులలో కణితి కోసం పరీక్షించడానికి హెడ్ CT స్కాన్ లేదా MRI సూచించబడుతుంది.
అమినోరియాకు చికిత్స ఎంపిక
అమినోరియా యొక్క అంతర్లీన కారణం, అలాగే రోగి ఆరోగ్యం, చికిత్స యొక్క కోర్సును ప్రభావితం చేస్తుంది.
రుతు చక్రంలో మార్పుల కోసం ఒక కన్ను వేసి ఉంచండి. ఏవైనా సందేహాల కోసం వైద్యుడిని సంప్రదించండి. జర్నల్ లేదా యాప్‌లో పీరియడ్స్ తేదీలను గమనించండి. పీరియడ్ ప్రారంభమయ్యే రోజు, దాని వ్యవధి మరియు ఏవైనా సమస్యలను గమనించాలి. రుతు చక్రం ప్రారంభం రక్తస్రావం యొక్క మొదటి రోజుగా కనిపిస్తుంది.
వైద్య చికిత్స
సెకండరీ అమినోరియా కోసం కిందివి సాధారణ వైద్య జోక్యాలు
- జనన నియంత్రణ మాత్రలు లేదా ఇతర హార్మోన్ల మందులు-కొన్ని నోటి గర్భనిరోధకాలు రుతుచక్రం పున:ప్రారంభించడంలో సహాయపడతాయి.
- ఈస్ట్రోజెన్ రీప్లేస్‌మెంట్ థెరపీ(ERT)- ప్రైమరీ అండాశయ లోపం(POI) లేదా ఫ్రాగిల్ ఎక్స్-అసోసియేటెడ్ ప్రైమరీ అండాశయ లోపం(FXPOI) ఉన్న మహిళల్లో హార్మోన్ స్థాయిలను సమతుల్యం చేయడంలో ERT సహాయపడుతుంది. ఇది రుతుచక్రం ప్రారంభించడానికి సహాయపడుతుంది.
సాధారణ రుతుచక్రం కోసం స్త్రీ శరీరం ఉత్పత్తి చేయాల్సిన సహజ ఈస్ట్రోజెన్‌కి ERT ప్రత్యామ్నాయాలు. అదనంగా, ERT FXPOI-ప్రభావిత మహిళలకు బోలు ఎముకల వ్యాధిని అభివృద్ధి చేసే అవకాశాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడవచ్చు. ఈ ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి డాక్టర్ ప్రొజెస్టిన్ లేదా ప్రొజెస్టెరాన్ కూడా ఇవ్వవచ్చు. ఎందుకంటే ERT గర్భాశయ క్యాన్సర్ వచ్చే అవకాశాన్ని పెంచుతుంది.
- PCOS మందులు అండోత్సర్గానికి సహాయపడటానికి, వైద్యులు తరచుగా క్లోమిఫెన్ సిట్రేట్(CC) మందులను ఇస్తారు.
- మందులు సాధారణంగా సురక్షితమైనవి. కానీ అవి ప్రతికూల ప్రభావాలను కూడా కలిగి ఉంటాయి. వాటిలో కొన్ని చాలా ప్రమాదకరమైనవి కావొచ్చు. చికిత్స యొక్క నిర్దిష్ట కోర్సును ఎంచుకునే ముందు, సంభావ్య ప్రమాదాలు మరియు దుష్ప్రభావాలను డాక్టర్‌తో చర్చించండి.
సర్జరీ
అమినోరియా చికిత్సకు శస్త్రచికిత్సను ఉపయోగించవచ్చు. అయితే ఇది తరచుగా సూచించబడదు.
ఇవి ఉంటాయి
- గర్భాశయ మచ్చలు-ఇది గర్భాశయంలోని మచ్చలను తొలగించే శస్త్రచికిత్స. గర్భస్రావం, సిజేరియన్ విభాగం, గర్భాశయ ఫైబ్రాయిడ్‌ల తొలగింపు లేదా విస్తరణ మరియు క్యూరేటేజ్(D&C) నుంచి గర్భాశయ మచ్చలు ఏర్పడతాయి. ఈ ప్రక్రియలో గర్భాశయం నుంచి కణజాలం తీవ్రమైన రక్తస్రావం నిర్ధారణ లేదా చికిత్స లేదా గర్భస్రావం తర్వాత గర్భాశయ పొరను క్లియర్ చేయడం కోసం తీసుకోబడుతుంది.
- హిస్టెరోస్కోపిక్ రెసెక్షన్ అని పిలువబడే చికిత్స మచ్చ కణజాలాన్ని తొలగించడం ద్వారా రుతుచక్రం పునరుద్ధరించడానికి సహాయపడుతుంది.
ప్రమాద కారకాలు
అమినోరియాకు ప్రమాద కారకాలు ఉన్నాయి
- ఊబకాయం
- విపరీతమైన వ్యాయామం
- అమినోరియా యొక్క కుటుంబ చరిత్ర
- ప్రారంభ మెనోపాజ్
- తినే రుగ్మతలు
- జన్యుశాస్త్రం(మార్పు చేయబడిన FMR1 జన్యువును కలిగి ఉండటం)
నివారణ
ఆరోగ్యకరమైన శరీర బరువును నిర్వహించడం మరియు రుతుచక్రం నియంత్రించడంలో సహాయపడటానికి తగిన శారీరక శ్రమ చేయడం.
పీరియడ్ లేకపోవడం వైద్య సమస్యను సూచించవచ్చు లేదా సూచించకపోవచ్చు. అయినప్పటికీ, సహజ రోగ నిర్ధారణ చేయలేకపోతే, ఇది హార్మోన్ల లేదా పునరుత్పత్తి వ్యవస్థతో సమస్యను సూచిస్తుంది.
స్త్రీ యొక్క ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిని బట్టి, వివిధ అమినోరియా ప్రమాదాలు ఉన్నాయి. తక్కువ ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలు, ఉదాహరణకు, బోలు ఎముకల వ్యాధి లేదా వంధ్యత్వానికి దారితీయవచ్చు. అయితే అధిక ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలు ఎండోమెట్రియల్ క్యాన్సర్‌తో సంబంధం కలిగి ఉంటాయి.
వైద్యుడిని ఎప్పుడు కలవాలి?
మూడు నెలల పాటు రుతుక్రమం తప్పితే, వైద్యుడిని సంప్రదించాలి.
ఇలా అయితే మీరు డాక్టర్‌ను సంప్రదించండి
- సమతుల్యత, సమన్వయం మరియు దృష్టి సమస్యలను కలిగి ఉన్నప్పుడు(ఈ లక్షణాలు మరింత తీవ్రమైన అనారోగ్యాన్ని సూచిస్తాయి)
- సంవత్సరానికి 9 పీరియడ్‌ల కంటే తక్కువగా ఉన్నప్పుడు
- 15 ఏళ్లు పైబడినా కూడా వారు ఇంకా మొదటి పీరియడ్‌ను అనుభవించనప్పుడు
- పీరియడ్ ప్యాటర్న్ లో మార్పులను గమనించండి
చివరిగా
రుతుస్రావం లేదా పీరియడ్స్ లేకపోవడాన్ని అమినోరియా అంటారు. 15 ఏళ్లు పైబడిన అమ్మాయికి పీరియడ్స్ రాని లేదా అకస్మాత్తుగా పీరియడ్స్ మిస్ అయినప్పుడు డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి.
సాధారణంగా, అమినోరియా చికిత్స చేయగల రుగ్మతను సూచిస్తుంది. పీరియడ్స్ తప్పిపోవడానికి గల కారణాన్ని డాక్టర్ నిర్ధారించిన తర్వాత సైకిల్‌ను నియంత్రించడానికి చికిత్స పొందవచ్చు. సాధారణ రుతు చక్రాలను పునరుద్ధరించడంలో సహాయపడటానికి, ఒక వ్యక్తి జీవనశైలిలో మార్పులు చేయవలసి ఉంటుంది లేదా హార్మోన్ల చికిత్సను పొందాల్సి ఉంటుంది.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు
అమినోరియాకు ప్రధాన కారణం ఏమిటి?
అమినోరియా హానికరమా?
PCOS అమినోరియాకు కారణం అవుతుందా?
పీరియడ్స్ ను ఎలా పునరుద్ధరించుకోవాలి?
కాసేపు యోగా చేయండి
బరువును జాగ్రత్తగా బ్యాలెన్స్ చేయండి
క్రమం తప్పకుండా వ్యాయామం చేయండి
అల్లం తినండి
కొంత దాల్చిన చెక్కను చేర్చండి
ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి సిఫార్సు చేయబడిన రోజువారీ విటమిన్ తీసుకోండి
